مقاله پژوهشی
بازنمایی روان ادراکی نوستالژی تصعیدی مولانا در ساحت گفتمان روایی نی‌نامه

اسماعیل نرماشیری

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22108/jpll.2023.127837.1601

چکیده
  بیان مسئله: مطالعات جدید روان‌شناختی به‌طور اقناع‌کننده‌ای اثبات می‌کنند که متغیر نوستالژی با میزان آگاهی و گسترة شناختی افراد رابطه‌‌ای بسیار عمیق دارد؛ ازهمین‌رو، نباید نوستالژی را فقط مفهوم و برایندی حسی و حسرت‌آور از یادکرد گذشته‌های خاطره‌انگیز دانست که پیامدی فروکاسته و انفعالی درپی دارد. نوستالژی در فهم واقعی، کارکردی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی تاریخ عرفان و تصوف
نویافته‏هایی از حیات و آثار نجم رازی

محمدرضا موحدی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 15-31

https://doi.org/10.22108/jpll.2021.129799.1632

چکیده
  بیان مسئله: ادعای اصلی مقاله این است که در نسخۀ نویافته‏ای از تفسیر بحرالحقایق (نسخۀ شمارة 37 از کتابخانة حسن حُسنی‏پاشا) اطلاعات ارزشمندی از حیات و آثار نجم‏الدین رازی می‏توان یافت. نجم رازی در این گزارش مفصل، نخست استادان طریقت خود را به‏تصریح با این ترتیب معرفی می‏کند: 1) شیخ مجدالدین بغدادی؛ 2) نجم‏الدین کبری؛ 3) تاج‏الدین ...  بیشتر

مقاله پژوهشی تاریخ عرفان و تصوف
جستاری در مقایسه و تطبیق وجوه اشتراک جذبه و کشش در عرفان مولوی و عطار

علی بازوند؛ محمد شریفی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 33-53

https://doi.org/10.22108/jpll.2023.135067.1727

چکیده
  بیان مسئله: برخی معتقدند تأثیرپذیری مولوی از عطار تا آنجاست که مثنوی ازنظر شکل و قالب و اشتمال بر حکایات، کاملاً متأثر از آثار عطار است؛ به همین سبب این پژوهش به‌دنبال معرفی جذبه و کشش و نشان‌دادن وجوه اشتراک این دو عارف در این موضوع است. کشش در اندیشۀ عارفان موهبت خاصی است که خداوند برای انسان رقم می‌زند. در اندیشة عرفانی، عارفان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کلان‌استعارة مفهومیِ «خداوندگاری به منزلة کشورداری» در مرصادالعباد

ناصر جابری؛ سکینه شریفی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 55-74

https://doi.org/10.22108/jpll.2022.133471.1699

چکیده
  بیان مسئله: مرصادالعباد اثری بدیع و ممتاز در پهنۀ ادب فارسی است؛ زبان و بیان آن گوشنواز و گاه شاعرانه است و ازنظر تصویری ـ بلاغی کتابی شگرف به شمار می‌آید. با توجه به شناختگی و شهرگیِ تمثیل در علوم بلاغیِ ما، مطالعۀ تصاویر مرصادالعباد اغلب متمایل به بررسی جنبه‌های تمثیلی آن بوده است و استعاره‌های آن در قالب دیدگاه‌های کهن بررسی شده ...  بیشتر

مقاله پژوهشی زبان عرفانی
بازتاب مفاهیم کلامی در دیباچۀ مثنوی‌های امیرخسرو دهلوی (با تمرکز بر منظومه‌های هشت بهشت، شیرین و خسرو و مجنون و لیلی)

پروانه سیدی؛ زهره نجفی؛ جنان ایزدی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 75-92

https://doi.org/10.22108/jpll.2022.126943.1570

چکیده
  بیان مسئله: دیباچۀ منظومه‌های غنایی همواره جایگاهی برای بیان اعتقادات و دیدگاه‌های شاعران است که پیش از ورود به داستان با طرح برخی مسائل کلامی، در تبیین اندیشه‌های خویش می‌کوشند. امیرخسرو دهلوی نیز به همین روش در منظومه‌های خود به پرورش مفاهیم کلامی می‌پردازد.روش: در این مقاله برجستگی مفاهیم کلامی در دیباچة مثنوی‌های امیرخسرو ...  بیشتر

مقاله پژوهشی زبان عرفانی
نقد تخیلی غزلیات سنایی غزنوی از منظر ژیلبر دوران

راضیه ایمانی نسب؛ محمدامیر عبیدی نیا

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 93-114

https://doi.org/10.22108/jpll.2022.127438.1585

چکیده
  بیان مسئله: در آثار ادبی و هنری، تخیل نقشی اساسی دارد. وجود تعریف‌های گوناگون از این اصطلاح، هریک سبب تبیین جنبه‌های متفاوتی از آثار می‌شود. یکی از دلایل توجه به تخیل و ساختارهای تخیلی، تبیین اندیشه و احساس شاعران و نویسندگان است. درواقع تخیل مکانیزمی دفاعی است تا شاعر و نویسنده بتواند بر التهاب‌ها و تشویش‌های درونی خود فائق آید. روش: ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مشرب عرفانی شاه‌داعی‌الله شیرازی

خدیجه کیانی؛ محسن محمدی فشارکی؛ محمود براتی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 115-132

https://doi.org/10.22108/jpll.2022.128907.1619

چکیده
  بیان مسئله: یکی از موضوعات اساسی در پژوهش‌های عرفانی، شناخت سنت و مشرب عرفانی هر عارف است. درواقع تبیین سنت و مشرب عرفانی عارفان، نخستین گام در شناخت آرا و اندیشه‌های آنان است. این پژوهش با هدف تبیین سنّت و مشرب عرفانی شاه‌داعی شیرازی با روشی مضبوط و علمی انجام شده است. روش: نویسندگان در این پژوهش می‌کوشند با روشی توصیفی ـ تحلیلی، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی نسخه پژوهی و تصحیح متن
نقد و معرفی منابع ابیات عربی نامه‌های عین‌القضات همدانی

سعید طاهری؛ احمد خاتمی

دوره 16، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 133-154

https://doi.org/10.22108/jpll.2023.136691.1751

چکیده
  بیان مسئله: نامه‌های عین‌القضات همدانی با توجه به زبان ساده و ساختار درس‌گونۀ آنها در راه‌یابی محققان و پژوهشگران به مسائل و مبادی عرفان همواره محل تأمل بوده است. عین‌القضات همدانی در این نامه‌ها از 204 بیت عربی، بدون شمارش ابیات تکراری، بهره برده است؛ به همین سبب، برای شناخت دقیق‌تر اندیشۀ او، بهتر است نام شاعران عربی و دیوان‌های ...  بیشتر