نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی رستمی ¹
• نسرین فرهی ²

¹ دانشیار گروه صنایع دستی و پژوهش هنر دانشگاه مازندران

² کارشناسی ارشد پژوهش هنر، موسسه آموزش عالی مارلیک

چکیده

در دورة قاجار باگرایش افکار مردم و هنرمندان به سوی ادبیاتِ عرفانی، نقاشان با تأثیر از این فضا و استفاده از نمادها (عناصر طبیعت) تصاویر نابی را با پرداختن به این مضامین، خلق‌کرده‌اند. مولانا نیز در انتقال اندیشه‌های ماورایی و عرفانی خود با کاربرد نمادین از عناصرطبیعت، پرنده را نمادی از روح و جان انسان (عاشق)، گل را نمادی از بهشت و خداوند (معشوق) و باغ را عالم مأوایِ روح جهت رسیدن به یگانگی می‌داند. هدف از این پژوهش تحلیل رابطۀ معنایی عناصر طبیعتِ موجود در نقاشی گل و مرغ عصر قاجار با تصاویر خلق‌شدة عرفانی از این عناصر در اندیشه و شعر مولانا است. سؤال اصلی تحقیق این است: «چه رابطة معنایی بین نقاشی گل و مرغ در دورة قاجار و ادبیاتِ عرفانی مولانا قابل جستجو است»؟ این پژوهش به‌روش توصیفی- تحلیلی براساس آثار گل و مرغ دورۀ قاجار و مطالعۀ تطبیقی با اشعار عرفانی مولانا انجام شده‌است. در نتیجه همان‌گونه که مولانا به نماد پرنده از منظر تجلی روح، عاشق و سالک می‌نگرد و نماد گل سرخ را تمثیلی از تجلی عشق، بهشت پایدار، جلوه و مظهر خدا می‌شمرد، در دورۀ قاجار نیز عناصر نقاشی ایرانی (گل و مرغ) به‌صورت نمادین و سرشار از رمز و حضور معنا با همان مفاهیمی که در اشعار مولانا آمده، به‌تصویر کشیده شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• "
• گل و مرغ"
• نگارگری دورة قاجار"
• ، "
• ادبیاتِ عرفانی مولانا"

عنوان مقاله [English]

The analysis of the semantic relationship between flower and bird (Gol-o- Morgh) elements in Qajar period miniature with Rumi's mysticism

نویسندگان [English]

• Mostafa Rostami ¹
• Nasrin Farahi ²

¹ Associate Professor, Handicrafts and Art Research Department, University of Mazandaran

² M.A in Islamic Art, Higher Education Institute of Marlik

چکیده [English]

During the Qajar period, with the tendency of people and artists towards mystical literature, painters, by influencing this space and using symbols (elements of nature), created pure images of these themes. Rumi, in conveying his transcendental and mystical thoughts by using the symbolic elements of nature, considers the bird as a symbol of the human’s soul (lover), the flower as a symbol of heaven and God (beloved) and the garden as the sheltering world of the soul to achieve unity. The purpose of this study is to analyze the semantic relationship between the elements of nature in the flower and bird’s painting of the Qajar period with the mystical images created of these elements in the thought and poetry of Rumi. The main question of the research is “What is the semantic relationship between the flower and the bird’s paintings in the Qajar period and the Rumi’s mysticism?

This research is descriptive-analytical and has been done based on the Flower and bird’s works of Qajar period and a comparative study with Rumi's mystical poems.

Therefore, as Rumi looks at the symbol of the bird from the perspective of the manifestation of the soul and lover, and considers the symbol of the rose as an allegory of the manifestation of love, lasting paradise, and manifestation of God, also in the Qajar period the elements of Iranian paintings (the flower and the bird) Symbolically and full of secrets and the presence of meaning, are depicted with the same concepts that are mentioned in Rumi's mystical poems.

کلیدواژه‌ها [English]

• "
• The flower and bird"
• the miniature of Qajar period"
• , "
• Rumi'
• s mysticism"