نسخه پژوهی و تصحیح متن
سیدمهدی طباطبائی
چکیده
انجام‌گرفتن تصحیحی جدید از هر کتاب ـ به‌شرطِ رعایت اسلوب‌ها و معیارهای علمی ـ مسیر را برای پژوهش‌های بعدی هموارتر می‌کند. خوشبختانه در سال‌های اخیر، تصحیح استاد شفیعی‌کدکنی از تذکرة‌الأولیای عطار این امکان را برای پژوهشگران فراهم کرد تا به افق‌های جدیدی از این کتاب دست یابند. آشنایی مصحّح با اسلوب‌ها و معیارهای علمیِ فنّ تصحیح، ...
بیشتر
انجام‌گرفتن تصحیحی جدید از هر کتاب ـ به‌شرطِ رعایت اسلوب‌ها و معیارهای علمی ـ مسیر را برای پژوهش‌های بعدی هموارتر می‌کند. خوشبختانه در سال‌های اخیر، تصحیح استاد شفیعی‌کدکنی از تذکرة‌الأولیای عطار این امکان را برای پژوهشگران فراهم کرد تا به افق‌های جدیدی از این کتاب دست یابند. آشنایی مصحّح با اسلوب‌ها و معیارهای علمیِ فنّ تصحیح، توانمندی او در تأویل و تفسیرِ زبان بزرگان عرفان، انجام‌گرفتنِ تصحیح در بازۀ زمانی طولانی و نگارش تعلیقاتی ارزشمند ازجمله ویژگی‌هایی است که این تصحیح را معتبرترین کار انجام‌گرفته دربارۀ تذکرةالأولیاء معرفی می‌کند. نویسندة این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به‌شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی می‌کوشد دربارة معنای چند واژه و تعبیر که شفیعی‌کدکنی در تعلیقات بدان‌ها پرداخته است، توضیحات بیشتری ارائه کنند. ضرورت پژوهشْ اهمیتِ پرداختن به واژگان و تعبیرات به‌کاررفته در آثار عطار نیشابوری است که نتیجۀ آن، آسان‌کردنِ فهم متن برای مخاطبان خواهد بود. در این مقاله، واژگانی مانندِ «سکیل» و «پاشِش» و تعبیراتی مثل «صفراکردن»، «به سخن راست نهادن»، «راهِ کسی انجام‌گرفتن»، «بر یک خشت گشتن» و «سر ازسوی کسی افتادن» بررسی شده است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد مفاهیم سیّالِ واژگان زبان فارسی، کم‌کاربرد بودن برخی کلمات و تعبیرات، عدول از شکل کتابتیِ واژگان در نسخۀ اساس و همچنین خوگرشدن مصحّح با یک شکل یا یک مفهوم خاص از واژه یا تعبیر، از مهم‌ترین عواملی است که کاستی‌هایی در درک مفهوم واژگان و تعبیرات تذکرةالأولیاء ایجاد کرده و موجب توضیحاتی نارسا دربارۀ برخی عبارات شده است.
مریم روضاتیان؛ جواد یبلویی خمسلویی
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 129-142
چکیده
بیداری نخستین گام در سیر و سلوک است و تا بیداری رخ ندهد حرکت در مسیر عرفان آغاز نخواهد شد. بیداری در برخی از متون عرفانی پیش از قرن هفتم، با نام «یقظه و انتباه» ذکر شده است و اولین منزل سیر و سلوک به شمار آمده است. در برخی دیگر از متون بی آن که به اصطلاح یقظه و انتباه اشاره شود، تلویحاً در ضمن مقام توبه به آن پرداخته شده است و در پاره ...
بیشتر
بیداری نخستین گام در سیر و سلوک است و تا بیداری رخ ندهد حرکت در مسیر عرفان آغاز نخواهد شد. بیداری در برخی از متون عرفانی پیش از قرن هفتم، با نام «یقظه و انتباه» ذکر شده است و اولین منزل سیر و سلوک به شمار آمده است. در برخی دیگر از متون بی آن که به اصطلاح یقظه و انتباه اشاره شود، تلویحاً در ضمن مقام توبه به آن پرداخته شده است و در پاره ای از آثار نیز بیداری و جایگاه آن مغفول مانده است. یقظه و انتباه مرحله ای مهم و سرنوشت ساز در سیر و سلوک است. خط قرمزی است که دوران پیش از توبه و پس از آن را جدا می‌کند و با توجه به تنّوع و تعدّد عوامل ایجاد آن از جذابیت خاصی برای پژوهشگر مباحث عرفانی برخوردار است. خواجه عبدالله انصاری از نویسندگانی است که در منازل السائرین با موشکافی خاصی به یقظه و انتباه پرداخته، عوامل آن را به دقت دسته بندی کرده است. در این مقاله ضمن بررسی عوامل یقظه و انتباه در منازل السائرین، جایگاه یقظه و انتباه در تحول روحی عارفان تذکره الاولیاء عطار نیشابوری تبیین می شود. بسیاری از حکایت های نقل شده درباره یقظه و انتباه عارفان را در تذکره الاولیاء می توان با دسته بندی خواجه عبدالله انصاری تبیین و تحلیل کرد.
مرتضی چرمگی عمرانی؛ محسن صادقی
دوره 6، شماره 3 ، اسفند 1391، ، صفحه 59-68
چکیده
در این مقاله، غزلی نویافته منسوب به عطّار نیشابوری معرفی می‌شود. در کتابِ اورادالاحباب و فصوص-الآداب، برای بیان معنی «خرابات» به این غزل استشهاد شده است. ابوالمفاخر یحیی باخرزی، مؤلّف این کتاب، به طور صریح بیان داشته که این شعر از عطار نیشابوری است. علاوه بر این تصریح، قراین زبانی و نبودن در اقدم نسخ دیوان عراقی نیز مؤیّد صحّت ...
بیشتر
در این مقاله، غزلی نویافته منسوب به عطّار نیشابوری معرفی می‌شود. در کتابِ اورادالاحباب و فصوص-الآداب، برای بیان معنی «خرابات» به این غزل استشهاد شده است. ابوالمفاخر یحیی باخرزی، مؤلّف این کتاب، به طور صریح بیان داشته که این شعر از عطار نیشابوری است. علاوه بر این تصریح، قراین زبانی و نبودن در اقدم نسخ دیوان عراقی نیز مؤیّد صحّت این انتساب است. در این میان، نکته حائز اهمیت این است که این غزل با اختلاف واژگانی بسیار اندک و افزودن دو بیت در دیوان فخرالدّین عراقی به تصحیح سعید نفیسی نیز دیده می‌شود. با بررسی نسخ هجدهگانه مورد استفاده ایشان در این تصحیح، مشخص میگردد که این غزل در نسخه اساس نیامده و این گزینش برمبنای دو نسخه متأخّر صورت پذیرفته است، مضافاً اینکه این غزل در کلیات عراقی به تصحیح انتقادی محتشم که بر مبنای 15 نسخه صورت گرفته، وجود ندارد و در 9 نسخه خطی که نگارندگان این سطور آن را رؤیت کردهاند نیز پیدا نشد.
